Geen producten in de winkelwagen.
Je relatie met geld bepaalt hoe je met geld omgaat. Er zijn veel factoren die een belangrijke rol spelen bij de vorming van je relatie met geld. Als eerste wordt deze relatie gevormd door een natuurlijke voorkeur voor wat je wilt doen met geld. Ben je een spaarder of een uitgever? Daarnaast zullen de opvoeding en religieuze achtergrond ook een belangrijke rol spelen. In dit hoofdstuk gaan we onderzoeken wat onze relatie met geld beïnvloedt, maar ook hoe we de relatie met geld kunnen verbeteren.
Zoals geschreven zijn er spaarders en zijn er uitgevers. We weten meestal wel in welke groep we thuishoren. Ik ben een echte uitgever. Ik hou ervan om nieuwe spullen te kopen en ik vind het heel vervelend als ik het gevoel heb dat ik iets niet kan kopen. Als ik iets in mijn hoofd heb dan moet het er NU komen. Mijn vrouw daarentegen doet precies het tegenovergestelde. Zij is echt een spaarder. Zij houdt ervan om geld te sparen en vindt het vervelend om geld uit te geven. Het liefst ziet ze ons spaargeld elke dag groeien.
Wytske
Ik weet nog dat ik als tiener en student voor het goedkoopste gerecht op de menukaart ging, áls we uit eten gingen. Dan hield ik rekening met het bedrag dat mijn ouders of ikzelf moesten gaan betalen. Ik merk dat als ik nu uit eten ga, ik onbewust toch eerst kijk hoe duur een gerecht op de kaart is en dat ik daar mijn keuze op baseer. In mijn jeugdjaren deed ik ook positieve ervaringen op met geld. Ik herinner me ook nog dat iedereen altijd welkom was om mee te eten. Mijn moeder kookte genoeg. Die gastvrijheid probeer ik ook te laten zien. Als ik het op tijd weet, dan kan ik eventueel nog wat extra’s kopen of maak ik een feestelijk toetje. Ik vind het niet erg dat ik dan meer boodschappen moet doen.
Onze relatie met geld wordt dus voor een belangrijk deel bepaald door wat voor geldtype we zijn. Als uitgever is er een grotere kans dat je relatie met geld afhankelijk is van de mate waarin je voldoende kunt kopen. Als je niet kunt kopen wat je wilt dan voel je je arm. Voor een spaarder ligt dat iets anders. Daar ligt er een psychologische pijngrens bij een bedrag dat gespaard MOET worden. Als dit bedrag niet gespaard wordt dan voelt het alsof het slecht gaat. Vaak staat dit gevoel los van het bedrag dat op de spaarrekening staat. Iemand met een spaarrekening van € 100.000,- kan zich nog steeds arm voelen als hij hiervoor € 120.000,- op de spaarrekening had staan. In de kern gaat het hier voornamelijk om het hebben van controle! Niet kunnen sparen voelt als het verliezen van controle.
De uitdaging in ons huwelijk is om de balans te vinden tussen voldoende sparen voor Wytske en tegelijk genoeg geld kunnen uitgeven voor mij. In ons geldplan maken we voor beide bewust ruimte! Wat we specifiek doen ga je verderop in het boek lezen.
Ook zul je verschillen ontdekken tussen kinderen. Het ene kind kan makkelijk sparen en dat is een kracht die je kunt aanmoedigen, maar je zult dat kind vaker moeten helpen met het genieten van zijn geld. Een ander kind heeft een gat in zijn hand en zal meer ondersteuning nodig hebben bij het sparen. In hoofdstuk 11 over geld en kinderen gaan we je exact vertellen hoe je jouw kinderen een goede financiële opvoeding kunt geven.
Vaak wordt onze relatie met geld sterk beïnvloed door onze opvoeding. Als je niet beter weet dan dat geld stress oplevert, omdat je ouders moeilijk hun hoofd boven water konden houden toen je een kind was, dan vind je het sneller normaal als jij zelf ook gebukt gaat onder geldzorgen. Veel mensen hebben een negatieve relatie met geld en dat is niet gerelateerd aan de sociale klasse waar iemand uitkomt.
Je ziet wel dat deze negatieve relatie uit een andere bron komt bij de verschillende sociale klassen.
Bij mensen uit een lage sociale klasse is geld vaak gerelateerd aan overleven. Er is altijd te weinig en je probeert vooral op het hier en nu te focussen omdat er morgen misschien weer rekeningen betaald moeten worden waar nu geen geld voor is. Vaak leidt dit tot struisvogelgedrag, waardoor er nooit een plan wordt gemaakt om de situatie te verbeteren. Ook wordt er gedacht dat het niet mogelijk is om de situatie te verbeteren, omdat al door vele generaties op deze manier geleefd is.
Kanye West
Bij de hogere sociale klassen zie je ook vaak een negatieve relatie met geld. Vaak wordt geld gerelateerd aan identiteit. Je komt bijvoorbeeld uit een rijke familie en alles wat er gedaan wordt, draait om geld. Je ouders zijn altijd aan het werk en daardoor is er weinig tijd voor jou. Jullie gaan op dure vakanties omdat iedereen in de omgeving dat doet. Daarnaast liggen heel veel verwachtingen van familie en van de maatschappij op je schouders van wat je wel en niet zou moeten doen met je geld. De mensen om je heen denken dat als je rijk bent, dat je dan geen problemen hebt, wat het moeilijk maakt om dingen te delen. Het is niet verrassend dat rijke families ook problemen hebben. Dat komt omdat niet alle problemen met geld zijn op te lossen en dat rijkdom op zichzelf ook voor problemen kan zorgen.
Vaak liggen die problemen in de relationele sfeer, doordat er bijvoorbeeld ruzie gemaakt wordt over een erfenis of omdat kinderen ongezonde afhankelijkheidsrelaties krijgen met hun ouders. Daarnaast zullen mensen in je omgeving die minder geld hebben precies weten wat jij zou moeten doen met je geld. Dit kan weer leiden tot sociale problematiek met eenzaamheid tot gevolg.
Mocht je interesse hebben in de problematiek van vermogende families dan kan ik je aanraden om het boek The Legacy of Inherited Wealth: Interview with Heirs11 te lezen. Het boek bevat zeventien interviews waarin vermogende erfgenamen verhalen delen over hun opvoeding en hun worsteling met geld. Ze vertellen open over het zoeken naar een plek in de maatschappij als geld geen drijvende factor is van je werkkeuzes. Je ziet dat sommige bezwijken onder de druk van de verantwoordelijkheid die ze moeten dragen over hun rijkdom, of zich extreem schamen voor hun rijkdom tot het punt dat ze niks meer te maken willen hebben met geld. Grote verschil tussen de erfgenamen die een goede relatie hebben met geld en degenen met een negatieve relatie, is de manier waarop hun ouders hen hebben begeleid in het leren omgaan met hun verantwoordelijkheid. Je zult moeten groeien in deze verantwoordelijkheid.
Alex Hormozi
Je relatie met geld kan ook voortkomen uit een religieuze overtui- ging. Ik ben zelf christelijk opgevoed en ik heb gemerkt dat er veel vooroordelen zijn binnen het christelijk geloof over rijke mensen. Wat bijzonder is om te zien, is dat christenen en joden vaak een heel andere kijk hebben op geld, ondanks hun geloof in dezelfde God en hun gemeenschappelijke kennis over een groot deel van de Bijbel, het Oude Testament.
“Vergeet nooit dat de HERE, uw God, u de kracht geeft rijk te worden en Hij doet dat om Zijn belofte aan uw voorouders na te komen.” Deuteronomium 8:18 HB
In de Joodse traditie ligt een sterke overtuiging dat financiële zegeningen een teken zijn van dat God met je is. De Bijbeltekst in Deuteronomium 8 ondersteunt deze overtuiging ook. Deze positieve overtuiging van geld zorgt ervoor dat Joodse mensen meer interesse hebben in zakendoen en geld verdienen. Dit zie je terug in de buiten- gewone financiële prestaties van deze bevolkingsgroep. In Amerika is 3% van de bevolking Joods terwijl de Forbes 400, de lijst met rijkste Amerikanen, voor 25% bestaat uit Joodse mensen. Dit laat duidelijk zien dat Joodse mensen disproportioneel goed zijn met geld en het bevestigt dat je relatie met geld een belangrijke impact kan hebben op financiële keuzes.
Waar komt die andere kijk op geld bij christenen dan vandaan? Christenen hebben vaak een veel negatiever beeld van rijkdom. In het Nieuwe Testament staan veel waarschuwingen over rijkdom en daarom voelen mensen zich niet op hun gemak met rijkdom. Een belangrijke Bijbeltekst die de meeste mensen bewust of onbewust kennen, zegt dat geld de bron van al het kwaad is. Als je dat gelooft dan doe je zeker niet je best om je financiële situatie te verbeteren. Laten we eens kijken naar deze beruchte Bijbeltekst.
“Want het verlangen naar geld is de bron van al het kwaad.
Sommige mensen zijn het geloof kwijtgeraakt en in allerlei ellende terecht gekomen, doordat ze zo graag rijk wilden worden.”
1 Timotheüs 6:10 BB
De fout die gemaakt wordt, is dat de Bijbeltekst helemaal niet spreekt over rijkdom of rijke mensen, maar over het verlangen naar geld. Hier gaat het over hebzucht en niet over het hebben van geld. Er zit een enorm verschil tussen de overtuiging dat het hebben van geld slecht is of dat hebzucht slecht is. Zowel rijke als arme mensen kunnen verlangen naar geld en hebzuchtig zijn. Als je kijkt naar het meeste kwaad in de wereld zoals slavernij, criminaliteit en oorlogen, dan is dit vaak terug te leiden naar de hebzucht van een persoon of een land. Het rijk zijn is daarentegen niet per definitie verkeerd.
De Bijbel geeft een veel gewichtiger beeld over het hebben van rijkdom. De nadruk ligt niet op hoeveel je hebt, maar op wat je ermee doet. Zo’n 25% van gelijkenissen van Jezus gaan over geld. De kernboodschap van de Bijbel is: God is de eigenaar van al het geld en wij mensen moeten goede rentmeesters zijn en zorgdragen voor Zijn geld. Een belangrijke verantwoordelijkheid voor gelovigen is zorg te dragen voor arme mensen, de weduwen en de wezen. Zonder geld en bezittingen kun je niet voor deze mensen zorgen.
Onze maatschappij kan ook een negatieve invloed hebben op je relatie met geld. Dit begint al met de woorden die we in het Nederlands gebruiken rond geldzaken. Het woord schuld is hier een goed voorbeeld van. Schuld betekent dat je iets verkeerd hebt gedaan. Mensen met schulden worstelen dan ook vaak met schaamte voor hun financiële situatie. Schaamte over geld komt in alle lagen van de samenleving voor. Rijke mensen kunnen ook met schaamte worstelen omdat in de maatschappij voortdurend de boodschap wordt afgegeven dat rijke mensen en bedrijven alleen rijk zijn geworden door slechte dingen te doen. Als een bank veel winst maakt wordt al snel gezegd dat ze eigenlijk meer spaarrente hadden moeten betalen of hun medewerkers meer hadden moeten betalen. Winst maken wordt bijna gedemoniseerd, terwijl winst een teken is van een gezond bedrijf.
De onderliggende overtuiging is dat bedrijven geld verdienen over de ruggen van het volk en ten koste van de aarde. Er zijn natuurlijk bedrijven die niet maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar
het merendeel van de bedrijven doet dat wel. Criminaliteit is ook een reden waarom veel geld verdienen een negatieve associatie krijgt. In films worden criminelen vaak beloond door verkeerde activiteiten te doen, maar ook worden in Hollywood slechteriken vaak afgebeeld als rijke zakenmensen of bedrijven die er alles aan doen om rijker te worden. Je ziet veelvuldig de boodschap voorbijkomen dat rijkdom en geld niet goed zijn, zodat het onderwerp in de taboesfeer komt.
In onze maatschappij is het niet gebruikelijk om met elkaar over geld te praten. De reden hiervan is dat mensen het moeilijk vinden om met elkaar over geld te praten. Mensen die er wel openlijk over praten kunnen gezien worden als arrogant of opscheppers. Veel goede vrienden weten niet van elkaar wat ze verdienen. Er leeft een angst dat als de verschillen in inkomen te groot zijn dat dit tot frictie in de relatie zal leiden. Hoe groter de kans op verschillen, des te kleiner de kans is dat we het er met elkaar over gaan hebben. Toen ikzelf geld begon te verdienen waren veel vrienden van mij nog aan het studeren. Ik heb toen regelmatig mijn vrienden getrakteerd, maar dit zorgde eerder voor afstand dan voor verbinding. Achteraf gezien had ik dit eigenlijk openlijk met mijn vrienden moeten bespreken.
Praten over geld kan veel aannames ontkrachten. Je hoeft niet meteen als eerste te praten over je salaris. Je kan ook beginnen met een gesprek over goede geldgewoontes zoals sparen of beleggen. Geld is een gevoelig onderwerp, maar als je er niet met elkaar over praat kan je ook niet van elkaar leren.
